Ważne pojęcia: Organizacja Europejskiej Współpracy Gospodarczej (OEEC) – powstała w 1948 r. i zrzeszała państwa korzystające z planu Marshalla; jej zadania kontynuowała powołana w 1960 r. Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD)Rada Europy – powołana w 1949 r. z inicjatywy Konrada Adenauera, Alicide De Gasperi i Roberta Schumana; najważniejsze zadania RE to: ochrona praw człowieka, wspieranie demokracji, rozwiązywanie problemów społecznych, ochrona środowiska, wspieranie rozwoju tożsamości kulturowejEuropejska Wspólnota Węgla i Stali – powołana w Paryżu w 1951 r. (traktat wszedł w życie w 1952 r.); do układu przystąpiły: Francja, RFN, Włochy, Belgia, Holandia, Luksemburg; układ o współpracy gospodarczej i politycznejEuropejska Wspólnota Gospodarcza (EWG) oraz Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euratom) – powołane na mocy traktatów rzymskich w 1957 r. przez Francję, RFN, Włochy, Belgię, Holandię, Luksemburg; utworzono wspólny rynek, zniesiono cła, prawo do pracy w granicach państw członkowskichEuropejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) – powstało w 1959 r., jako przeciwwaga dla EWG i zrzeszało: Wielką Brytanię, Norwegię, Szwecję, Danię, Austrię, Portugalię, Szwajcarię; celem organizacji było utworzenie strefy wolnego handluNa drodze do Unii Europejskiej – w 1979 r. państwa Europy Zachodniej powołały Parlament Europejski w Strasburgu; 1985 r. w Schengen podpisano układ o stopniowym zniesieniu kontroli granic w ruchu osobowym między państwami EWG; 7 lutego 1992 r. podpisano traktat w Maastricht, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r. i przekształcił EWG w Unię Europejską; Unia Europejska opiera się na trzech głównych filarach: wspólna polityka ekonomiczna, wspólna polityka zagraniczna i bezpieczeństwo oraz sprawy wewnętrzne i wymiar sprawiedliwościRada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej – RWPG została powołana z inicjatywy Związku Radzieckiego w 1949 r. i zrzeszała państwa komunistyczne; narzucono państwom członkowskim gospodarkę planową wzorowaną na gospodarce radzieckiej, rozliczenia za pomocą tzw. rubla transferowego oraz tzw. międzynarodowy socjalistyczny podział pracy Chiny – w latach 1946-1949 miała miejsce wojna domowa między zwolennikami Kuomintangu (Partii Narodowej) z Czang Kaj-szekiem na czele i Komunistyczną Partią Chin na czele z Mao Tse-tungiem; zwycięstwo komunistów, którzy powołali Chińską Republikę LudowąMao Tse-tung – komunista, założyciel i przywódca Chińskiej Republiki Ludowej w latach 1949-1976; twórca maoizmu (odmiany komunizmu) – nacjonalizacja gospodarki, represje wobec przeciwników władzy, centralizacja władzy; był autorem tzw. Wielkiego skoku, czyli planu gospodarczego zmierzającego do przekształcenia gospodarki chińskiej z rolniczej w przemysłową (np. poprzez wytapianie żelaza w prymitywnych piecach hutniczych); w 1966 r. rozpoczął tzw. rewolucję kulturalną (oddziały Czerwonej Gwardii niszczyły dorobek dawnej cywilizacji chińskiej i zachodniej, rozprawiały się z przeciwnikami Mao Tse-tunga, propagowały „Czerwoną książeczkę” z cytatami Mao)Japonia – od 1945 r. wyspy japońskie były pod okupacją USA, które przekształciły Japonię w państwo o ustroju demokratycznym; cesarz Hirohito zrzekł się boskości władzy i wspierał reformy; szybki rozwój przemysłu motoryzacyjnego i elektronicznego; w 1951 r. Japonia uzyskała pełną suwerennośćWojna koreańska – w 1945 r. Korea została podzielona na dwie części: północną pod rządami komunistycznymi Kim Ir Sena i południową, wspieraną przez dyplomację USA; w 1950 r. atak wojsk Korei Północnej na Koreę Południową; udział sił ONZ pod dowództwem gen. Douglasa MacArthura, które zajęły prawie całą Koreę; pomoc ochotników chińskich dla Kim Ir Sena – stąd Amerykanie zamierzali użyć broni atomowej; w 1953 r. konflikt koreański zakończył pokój w Panmundżonie – Korea pozostała podzielona na dwa państwa wzdłuż 38 równoleżnika (komunistyczna Koreańska Republika Ludowo-Demokratyczna i Republika Korei na południu)Wojna wietnamska – w latach 1946-1954 armia francuska walczyła o wpływy w swojej dawnej kolonii – klęska armii francuskiej pod DienBienPhu; podział Wietnamu na dwa państwa: na północy Demokratyczna Republika Wietnamu na czele z komunistą Ho Chi Minhem oraz Wietnam Południowy; powstanie w Wietnamie Południowym wywołane przez Wietkong (komunistyczną partyzantkę, popartą przez ZSRR); 2 sierpnia 1964 r. flota północnowietnamska zaatakowała flotę amerykańską w Zatoce Tonkijskiej; w 1965 r. USA przystąpiły do wojny po stronie Wietnamu Południowego; udział USA w wojnie był krytykowany przez społeczeństwo amerykańskie (tzw. „brudna wojna”); w 1973 r. w Paryżu podpisano układ o zawieszeniu broni; w 1975 r. – koniec wojny: cały Wietnam znalazł się pod rządami komunistów, którzy łamiąc układ paryski, ogłosili powstanie Socjalistycznej Republiki WietnamuCzerwoni Khmerzy – na czele z Pol Potem przejęli dyktatorską władzę w Kambodży; w latach 1975-1979 wymordowali prawie całą inteligencję kambodżańskąDekolonizacja Indochin – likwidacja kolonializmu; ogłoszenie niepodległości przez Indie, Birmę, Cejlon, Malaje, Indonezję; do 1997 r. kolonią brytyjską był Hongkong Dekolonizacja – likwidacja kolonializmu; proces ogłaszania niepodległości przez dawne kolonieMahatma Gandhi – propagator pacyfizmu, polityk, prawnik, przywódca Indyjskiego Kongresu Narodowego; twórca niepodległych Indii; w walce o niepodległość stosował metodę tzw. biernego oporu – odrzucał przemoc na rzecz środków nacisku na kolonizatorów (bojkot towarów, demonstracje, strajki, petycje); zginął w 1948 r. w zamachu na jego życieRok Afryki – 1960 r.; niepodległość ogłosiło 17 państw tzw. Czarnej AfrykiDekolonizacja Afryki – w latach 1954-1962 krwawe walki o niepodległość Algierii; krwawe walki o niepodległość KongaApartheid – polityka segregacji ludności białej od kolorowej w Republice Południowej Afryki, dająca przywileje białej mniejszościKraje Trzeciego Świata – dawne kolonie i państwa najuboższe; w 1955 r. na konferencji w Bandungu powołały Ruch Państw Niezaangażowanych Powstanie państwa Izrael – ruch syjonistyczny od XIX w. dążył do utworzenia państwa żydowskiego w Palestynie; w 1917 r. minister spraw zagranicznych Wielkiej Brytanii Arthur Balfour ogłosił deklarację zapowiadającą powstanie państwa żydowskiego – napływ Żydów do Palestyny spowodował wzrost konfliktów z mieszkającymi tam Palestyńczykami; 29 listopada 1947 r. ONZ podjęła rezolucję o utworzeniu dwóch państw w Palestynie: żydowskiego i palestyńskiego; 14 maja 1948 r. Żydzi proklamowali powstanie państwa Izrael– początek wojny izraelsko-arabskiej, zakończonej w 1949 r. zajęciem przez Izrael terytoriów palestyńskichWojny izraelsko-arabskie–w 1956 r. rząd egipski Gamala Abdel Nasera znacjonalizował Kanał Sueski; zagrożona Francja, Wielka Brytania i Izrael połączyły siły i wojska izraelskie rozpoczęły 28 października 1956 r. atak na Egipt zajmując półwysep Synaj; pod naciskiem ZSRR i USA zawarto rozejm – Izraelczycy wycofali się z półwyspu Synaj i do 1957 r. zatrzymali Strefę Gazy„Wojna sześciodniowa” – 5–10 czerwca 1967 r.; atak Izraela na: Egipt (zajęto Synaj, wojska dotarły do Kanału Sueskiego), Jordanię (zajęto Zachodni Brzeg Jordanu i całą Jerozolimę), Syrię (opanowano Wzgórza Golan), poparcie państw komunistycznych dla Arabów, a USA dla Izraela; wojna zakończyła się sukcesem Izraela, który uzyskał: półwysep Synaj, Jerozolimę, Zachodni Brzeg Jordanu, Wzgórza GolanWojna JomKippur – 6 października 1973 r. w Święto Pojednania (JomKippur) wojska egipskie zaatakowały okupowany przez Izrael półwysep Synaj, a wojska syryjskie Wzgórza Golan; wojska izraelskie rozpoczęły kontrofensywę odzyskując utracone tereny; w 1978 r. premier Izraela Menachem Begin i prezydent Egiptu Anwar as-Sadat podpisali w CampDavid układ o stopniowym wycofaniu wojsk izraelskich z Zachodniego Brzegu Jordanu i półwyspu SynajIntifada – 1987 r. – „rewolucja kamieni” – powstanie antyizraelskie w obozach uchodźców palestyńskich w Strefie Gazy, na Zachodnim Brzegu Jordanu i we wschodniej Jerozolimie; atak na wojsko izraelskie za pomocą kamieni, butelek z benzynąWojna w Zatoce Perskiej – rządzący w Iraku dyktator Saddam Husajn podjął decyzję o ataku na roponośne tereny Kuwejtu; 2 sierpnia 1990 r. wojska irackie zajęły Kuwejt, który uzyskał poparcie USA i ONZ – 15 stycznia 1991 r. rozpoczęła się operacja „Pustynna Burza”, podczas której dokonano nalotów na wojska irackie, zmuszając je do wycofania z Kuwejtu; na Irak nałożono sankcje gospodarczeProblem kurdyjski – Kurdowie są największym narodem na świecie, ale bez własnego państwa; mieszkają na terenach Turcji, Iranu, Iraku i Syrii; od wieków walczą o utworzenie własnego państwa ZSRR pod rządami Nikity Chruszczowa– I sekretarz Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego w latach 1953-1964; na XX Zjeździe KPZR skrytykował rządy Stalina i kult jednostki; rywalizował z USA w zakresie zbrojeń i podboju kosmosu – w 1957 r. ZSRR wystrzelił w kosmos pierwszy sputnik, a w 1961 r. Jurij Gagarin dokonał lotu w kosmos; dążył do podporządkowania wpływom radzieckim jugosłowiańskiego przywódcy Josipa Broz Tito; odwołany ze stanowiska I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego za kryzys gospodarczy w ZSRRKryzys kubański – w 1959 r. do władzy na Kubie doszedł Fidel Castro, który obalił dyktatora Fulgencio Batistę; Castro przeprowadził reformę rolną, znacjonalizował gospodarkę; 17 kwietnia 1961 r. oddziały kubańskich emigrantów popierane przez CIA (Centralną Agencję Wywiadowczą USA) wylądowały w Zatoce Świń – niepowodzenie akcji; współpraca Fidela Castro z ZSRR (rozmieszczenie na wyspie radzieckich wyrzutni rakietowych); w odpowiedzi 22 października 1962 r. rozpoczęła się blokada Kuby przez USA; groźba wybuchu wojny jądrowej; 28 października 1962 r. podpisano porozumienie – USA zrezygnowały z inwazji na Kubę, a ZSRR wycofał wyrzutnie rakietoweFidel Castro – prawnik, przywódca walki z dyktatorem gen. Fulgencio Batistą; na emigracji w Meksyku razem z charyzmatycznym rewolucjonistą Ernesto Che Guevarą założył Ruch 26 Lipca; 2 grudnia 1956 r. rewolucjoniści opuścili Meksyk i dotarli na Kubę, gdzie zakładali oddziały walczące z dyktaturą; w 1959 r. Fidel Castro objął dyktatorską władzę na Kubie, sprawując ją przez 49 latZSRR pod rządami Leonida Breżniewa – w 1964 r. został wybrany na stanowisko I sekretarza Komunistycznej Partii Związku Radzieckiego; poszerzono wpływy KGB (służb bezpieczeństwa), zaostrzono walkę z tzw. dysydentami (przeciwnikami władzy komunistycznej), zwiększono przywileje nomenklatury partyjnej (członków KPZR), prowadzono politykę rusyfikacji i kontroli państw Europy Środkowo-Wschodniej; doktryna Breżniewa – o ograniczonej suwerenności państw socjalistycznychPraska wiosna – w styczniu 1968 r. I sekretarzem Komunistycznej Partii Czechosłowacji został Aleksander Dubček, który rozpoczął reformy w gospodarce, ograniczył cenzurę, zwiększył swobody polityczne i obywatelskie; zwolennicy reform opublikowali manifest polityczny, zwany 2000 słów, podpisany przez tysiące robotników i intelektualistów; potępienie zmian w Czechosłowacji przez „bratnie partie” państw „demokracji ludowej” – „operacja Dunaj” 20 sierpnia 1968 r. wkroczenie wojsk Układu Warszawskiego (wojska ZSRR, Polski, NRD, Węgier, Bułgarii); przywódcy Czechosłowacji zostali wywiezieni do Moskwy, gdzie podpisali z Breżniewem porozumienie przekreślające dotychczasowe reformy, a władzę przejęli komuniści posłuszni ZSRR z Gustavem Husákiem na czele; na znak protestu samospalenia dokonali: Ryszard Siwiec w Warszawie i Jan Palach w PradzeWpływy ZSRR na świecie – oficjalnie Leonid Breżniew głosił konieczność zakończenia zimnej wojny, a w rzeczywistości ZSRR wspierał finansowo i zbrojnie rewolucje w państwach Trzeciego Świata i w Ameryce Łacińskiej – np. w Nikaragui Sandinistowski Front Wyzwolenia Narodowego kierowany przez Daniela OrtegęWyścig zbrojeń – rywalizacja między supermocarstwami USA a ZSRR w wyścigu zbrojeń, posiadaniu broni masowego rażenia; w 1983 r. prezydent USA Ronald Reagan rozpoczął program tzw. gwiezdnych wojen (w Europie Zachodniej rozmieszczono amerykańskie rakiety międzykontynentalne typu Pershing i Cruise, budowa tarczy antyrakietowych); pomiędzy ZSRR i USA podpisano układy w sprawie ograniczeń broni strategicznej (SALT I i SALT II) Rewolucja obyczajowa– w latach 60. XX w. na Zachodzie miała miejsce rewolucja naukowo-techniczna, upowszechniła się telewizja; powszechny dostęp do szkolnictwa na każdym poziomie; wprowadzenie pigułki antykoncepcyjnej wpłynęło na tzw. rewolucję seksualną; tradycyjny wzorzec małżeński zastąpiły „luźne” związki; dopuszczono aborcję; społeczeństwa Zachodu zaczęły odchodzić od uczestnictwa w życiu religijnym; popularna była muzyka rockowa (np. The Beatles, The Rolling Stones, The Doors)Ruchy kontestatorskie – kwestionujące dotychczasowe tradycyjne normy społeczne; hipisi – „dzieci kwiaty”, buntowali się przeciwko normom starszych pokoleń, byli pacyfistami sprzeciwiającymi się wojnie; wyróżniał ich ubiór i moda na narkotyki, żyli w komunach; w latach 70. upowszechniły się inne kierunki subkultur młodzieżowych pod hasłem „No Future” („bez przyszłości”)Bunty studenckie – w maju 1968 r. największe demonstracje studenckie odbyły się na francuskich uczelniach, a fala strajków objęła Zachodnią Europę; studenci domagali się reformy szkolnictwa, radykalnych reform społecznych, wysuwali żądania wolności seksualnej i legalizacji narkotyków; na strajki młodzieży wpływ miały skrajnie lewicowe hasła walki z burżuazyjnym stylem życia lub walki z kapitalizmemLewacki terroryzm – organizacje terrorystyczne, które powstały w Europie Zachodniej pod koniec lat 60. często wspierane finansowo przez służby specjalne państw komunistycznych; dokonywały zamachów na polityków, urzędników – np. Czerwone Brygady zamordowały włoskiego polityka Aldo MoroRuchy feministyczne – walczyły o równouprawnienie kobiet, o wyzwolenie od zależności od mężczyzn, o podejmowanie pracy zawodowej przez kobiety; BettyFriedan – czołowa ideolog ruchu feministycznegoWalka z segregacją rasową– w 1948 r. w USA zniesiono segregację rasową w armii; liderem walki o prawa czarnoskórych mieszkańców USA był pastor Martin Luther King – zwolennik metody biernego oporu (marsze, manifestacje, zajmowanie przez Afroamerykanów miejsc w transporcie publicznym przeznaczonych dla białych); w 1964 r. zakazano w USA dyskryminacji rasowej, wprowadzono prawo równego dostępu do szkół i urządzeń użyteczności publicznejMartin Luther King – pastor w kościele baptystów, działacz na rzecz zniesienia segregacji rasowej w USA; laureat pokojowej Nagrody Nobla w 1964 r.; autor słynnego przemówienia „Mam marzenie” (I Have a Dream) w czasie marszu na Waszyngton w 1963 r.; zamordowany w 1968 r. przez przeciwnika nadania praw ludności czarnoskórejSobór Watykański II – zwołany w październiku 1962 r. z inicjatywy papieża Jana XXIII, a zakończony w grudniu 1965 r. za pontyfikatu Pawła VI; w Kościele rzymskokatolickim wprowadzono język narodowy do liturgii, rozpoczęto dialog z innymi religiami i kościołami; początek ruchu ekumenicznego, czyli wzajemnego zbliżenia Kościołów chrześcijańskichJan XXIII – papież w latach 1958-1963; święty Kościoła katolickiego; w 1962 r. zwołał obrady Soboru Watykańskiego II w celu przeprowadzenia reform w Kościele Mała stabilizacja – początkowy okres rządów Władysława Gomułki, jako I sekretarza PZPR, toliberalizacja życia społecznego, rozwój polskiej kultury (np. polska szkoła filmowa), wycofanie się władz z masowej indoktrynacji ideologicznej, aresztowań; w gospodarce nadal realizowano centralne sterowanie, skupiając się na przemyśle ciężkim (np. petrochemia w Płocku, kopalnia miedzi w Lubinie, kopalnie węgla brunatnego w Zagłębiu Turoszowskim i Konińskim); szybki rozwój demograficznyPolityka zagraniczna PRL – współpraca z państwami demokracji ludowej; projekty rozbrojeniowe zgłaszane na forum międzynarodowym (np. minister spraw zagranicznych Adam Rapacki w 1957 r. zgłosił w ONZ plan strefy bezatomowej w Europie Środkowo-Wschodniej); podpisanie 7 grudnia 1970 r. układu z Republiką Federalną Niemiec; współpraca gospodarcza z państwami na świecie (np. zachodnie licencje na różne artykuły, eksport polskich produktów, pozyskanie kredytów w bankach zachodnich)Konflikt państwo-Kościół – usunięto religię ze szkół, zamykano seminaria duchowne, nie wydawano pozwoleń na budownictwo kościołów, oficerowie wojska i milicji mieli zakaz uczestniczenia w nabożeństwach i praktykach religijnych, nagonka na Episkopat Polski po wydaniu listu biskupów polskich do niemieckich w 1965 r. ze słowami „przebaczamy i prosimy o przebaczenie”Milenium Chrztu Polski – uroczystości kościelne odbyły się 3 maja 1966 r. na Jasnej Górze, władze nie zgodziły się na przyjazd papieża Pawła VI na uroczystości milenijne; realizowanie przez władze haseł typu: tysiąc szkół na tysiąclecie, upamiętnienie Milenium czynami społecznymi, imprezami sportowymi, akademiami mającymi odciągnąć społeczeństwo od uroczystości religijnychOpozycja – „List 34” opublikowany w 1964 r. przez intelektualistów (np. Antoni Słonimski, Jan Józef Lipski), którzy zaprotestowali przeciwko polityce kulturalnej państwa, ograniczeniu przydziału papieru na druk książek i prasy; represje władz wobec sygnatariuszy Listu 34; na emigracji wydawano „Kulturę” pod redakcją Jerzego Giedroycia; komandosi – zakłócali posiedzenia PZPR lub Związku Młodzieży Socjalistycznej, pokazując błędy systemu i nieudolność władzy; najaktywniejszymi „komandosami” byli Adam Michnik, Jacek KurońMarzec 1968 – pod wpływem polityki ZSRR władze polskie zerwały stosunki dyplomatyczne z Izraelem i rozpoczęły nagonkę na Żydów mieszkających w Polsce; w styczniu 1968 r. władze nakazały zdjęcie z afisza Teatru Narodowego w Warszawie przedstawienia „Dziadów” – protest środowisk intelektualistów i studentów; minister szkolnictwa nakazał relegowanie z uczelni Adama Michnika i Henryka Szlajfera, co spotkało się z opozycją studentów, którzy 8 marca 1968 r. zorganizowali wiec studencki rozbity przez tzw. aktyw robotniczy i oddziały ZOMO; protesty studenckie na innych uczelniach, wcielanie studentów do wojska, nagonka na ludność pochodzenia żydowskiegoGrudzień 1970 – pogarszająca się sytuacja gospodarcza, podwyżka cen, wzrost niezadowolenia społecznego; 14 grudnia 1970 r. strajk w Stoczni Gdańskiej – początek wydarzeń na Wybrzeżu (Trójmiasto, Szczecin, Słupsk, Elbląg); starcie manifestujących z milicją i oddziałami wojska; 17 grudnia w Gdańsku zginęło 18 osób (symbolem był Janek Wiśniewski); według oficjalnych danych na Wybrzeżu zginęło 45 osób, a ponad tysiąc zostało rannych; od władzy został odsunięty Władysław Gomułka – I sekretarzem PZPR został Edward Gierek, a premierem Piotr Jaroszewicz Dekada Gierka – aby pozyskać społeczeństwo rozpoczęto odbudowę Zamku Królewskiego w Warszawie, głoszono hasła typu „aby Polska rosła w siłę, a ludziom żyło się dostatniej”, rozpoczęto realizację poprawy poziomu życia Polaków poprzez otwarcie granic (np. z NRD, Czechosłowacją), napływ towarów, tworzenie nowych miejsc pracy; aktywna polityka zagraniczna na forum ONZ, KBWE; propaganda sukcesu w środkach masowego przekazu (zwłaszcza w telewizji); w połowie lat 70. wprowadzono zmiany do konstytucji PRL – PRL „państwem socjalistycznym”, zapis o przewodniej roli PZPR i o przyjaźni z ZSRR; poprawiły się stosunki państwo-Kościół – pozwolenia na budownictwo sakralne, nowy podział administracji kościelnej, pozwolenie na wizytę papieża Jana Pawła II w 1979 Gierek – I sekretarz PZPR w latach 1970-1980; w czasie II wojny światowej działał w belgijskim ruchu oporu; od 1948 r. kierował Komitetem Wojewódzkim PZPR w Katowicach; skupił wokół siebie młodszych działaczy partii tzw. technokratów; na czele PZPR stanął po wydarzeniach Grudnia ’70 na Wybrzeżu; autor słynnego pytania do strajkujących robotników „Pomożecie?” („Pomożemy” – odpowiedź)Gospodarczy „cud na kredyt” – Polska pozyskała kredyty z banków zachodnich na zakup licencji i budowę fabryk; nowe inwestycje – np. Huta Katowice, Port Północny w Gdańsku, droga szybkiego ruchu Warszawa-Katowice; symbolem dekady Gierka był Fiat 126p („maluch”) oraz bloki mieszkaniowe z wielkiej płyty, sklepy komercyjne i „Pewexy”; masowa migracja ludności ze wsi do miast; od 1975 r. problemy gospodarcze wynikające z konieczności spłaty zaciągniętych kredytów, kryzysu paliwowego na świecie oraz zobowiązań wobec RWPG i uzależnienie od radzieckich surowcówCzerwiec ’76 – załamanie polityki gospodarczej, wprowadzenie kartek na cukier, w czerwcu 1976 r. władze ogłosiły podwyżkę cen żywności, puste półki sklepowe, kolejki; w czerwcu 1976 r. rozpoczęły się strajki w Radomiu, Ursusie i Płocku, spacyfikowane przez oddziały MO i ZOMO – tzw. ścieżki zdrowia (bicie strajkujących)Początki opozycji – protesty środowisk katolickich i opozycyjnych przeciwko zmianom w konstytucji PRL o przewodniej roli PZPR i przyjaźni z ZSRR; po wydarzeniach Czerwca ’76 zaczęły powstawać organizacje broniące represjonowanych i ich rodziny – Komitet Obrony Robotników (KOR – Jacek Kuroń, Jan Józef Lipski); Ruch Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO – 1977 r., Andrzej Czuma, Leszek Moczulski); Konfederacja Polski Niepodległej (1979 r., Leszek Moczulski); od 1978 r. zaczęły działać Wolne Związki zawodowe na Górnym Śląsku i na WybrzeżuJan Paweł II – kardynał Karol Wojtyła, wybrany na papieża 16 października 1978 r. pełnił posługę do 2005 r.; w 2011 r. beatyfikowany, a w 2014 r. uznany za świętego Kościoła katolickiego; w 1979 r. przybył z pierwszą pielgrzymką do Polski – „Niech zstąpi Duch Twój! I odnowi oblicze ziemi. Tej Ziemi!” Ważne daty: 1947 r. – dekolonizacja Indii – powstanie niepodległych Indii (z przewagą hinduistów) i Pakistanu (z przewagą muzułmanów)29 listopada 1947 r. – ONZ podjęła rezolucję o utworzeniu dwóch państw w Palestynie: żydowskiego i palestyńskiego 30 stycznia 1948 r. – śmierć Mahatmy Gandhiego14 maja 1948 r. – powstanie państwa Izrael 1949 r. – powstanie Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG)1 października 1949 r. – powstanie Chińskiej Republiki Ludowej 25 października 1950 r. – poparcie ochotników chińskich dla armii Korei Północnej 1951 r. – układ w Paryżu o powołaniu Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali8 września 1951 r. – pokój w San Francisco pomiędzy Japonią i USA (wraz z państwami zachodnimi) 23 lipca 1952 r. – wszedł w życie traktat o działalności Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali 27 lipca 1953 r. – pokój w Panmundżonie – koniec wojny w Korei 24 kwietnia 1955 r. – konferencja w Bandungu 19 października 1956 r. – wybór Władysława Gomułki na I sekretarza PZPR 25 marca 1957 r. – zawarcie traktatów rzymskich powołujących Europejską Wspólnotę Gospodarczą 12 kwietnia 1961 r. – pierwszy lot człowieka (Jurija Gagarina) w kosmos17 kwietnia 1961 r. – inwazja na Kubę kontrrewolucyjnych kubańskich emigrantów popartych przez CIA 5 lipca 1962 r. – ogłoszenie niepodległości przez Algierię22 października 1962 r. – początek blokady morskiej Kuby przez USApaździernik 1962 r. – początek obrad Soboru Watykańskiego II 1963 r. – powstanie Organizacji Jedności Afrykańskiej (OJA) – celem było pokojowe rozwiązywanie sporów między państwami 1964 r. – powstanie Organizacji Wyzwolenia Palestyny z Jasirem Arafatem na czele 1965 r. – władzę dyktatorską w Kongo objął Mobutu SeseSekogrudzień 1965 r. – koniec obrad Soboru Watykańskiego II 5-10 czerwca 1967 r. – wojna sześciodniowa 8 marca 1968 r. – wiec studencki na Uniwersytecie Warszawskim4 kwietnia 1968 r. – zabójstwo Martina Luthera Kinga20-21 sierpnia 1968 r. – inwazja wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację sierpień 1969 r. – festiwal w Woodstock w USA21 lipca 1969 r. – lądowanie na Księżycu statku Apollo 11 pod dowództwem Neila Armstronga 7 grudnia 1970 r. – układ pomiędzy PRL i RFN; wizyta kanclerza RFN Willego Brandta w Warszawie14 grudnia 1970 r. – początek wydarzeń grudniowych na Wybrzeżu20 grudnia 1970 r. – Edward Gierek I sekretarzem PZPR 6 października 1973 r. – początek wojny JomKippur (Święto Pojednania) 25 kwietnia 1974 r. – początek tzw. rewolucji goździków w Portugalii, która doprowadziła do demokratycznych przemian 1975 r. – koniec wojny w Wietnamie1975 r. – nowy podział administracyjny Polski na 49 województw 25 czerwca 1976 r. – początek strajków w Radomiu, Ursusie i Płocku 1978 r. – porozumienie w Camp David w USA między Izraelem a Egiptem16 października 1978 r. – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża (Jan Paweł II) 7 stycznia 1979 r. – upadek rządów Czerwonych Khmerów w Kambodży1979 r. – przejęcie władzy w Iranie przez muzułmańskich fundamentalistów na czele z ajatollahem Ruhollahem Chomeinim 1980-1988 – wojna iracko-irańska 1985 r. – układ w Schengen o stopniowym zniesieniu kontroli granic w ruchu osobowym między państwami EWG 2 sierpnia 1990 r. – atak wojsk irackich na Kuwejt 7 lutego 1992 r. – traktat w Maastricht, który wszedł w życie 1 listopada 1993 r. i przekształcił EWG w Unię Europejską; 1 listopada 1993 r. – początek funkcjonowania Unii Europejskiej 1997 r. – przyłączenie Hongkongu do Chin "Powyższy materiał został opracowany przez Przeczytanie i zapamiętanie tych informacji ułatwi Ci zdanie klasówki. Pamiętaj korzystanie z naszych opracowań nie zastępuje Twoich obecności w szkole, korzystania z podręczników i rozwiązywania zadań domowych."

Wspólnej Europie – rozwój integracji europejskiej – rozwój systemu demokratycznego w Europie Zachodniej – współpraca gospodarcza panstw komunistycznych (RWPG) – wyjaśnia znaczenie terminu: Europejska Wspólnota Węgla i Stali (EWWiS), Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), Unia Europejska – zna daty: powstania EWWiS (1952 r.), podpisania traktatów rzymskich (1957 r.), powstania Unii Europejskiej (1993 r.) – podaje przyczyny – wyjaśnia znaczenie terminów: plan Schumana, traktaty rzymskie, Europejska Wspólnota Energii Atomowej (Euroatom), Komisja Europejska, Parlament Europejski, układ z Schengen, traktat z Maastricht – zna daty: ogłoszenia planu Schumana (1951 r.), podpisania układu – wyjaśnia znaczenie terminów: Komisja Europejska, Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA), Parlament Europejski, układ z Schengen, Trybunał Sprawiedliwości, Rady Wzajemnej Pomocy Gospodarczej (RWPG) – zna daty: powstania RWPG (1949 r.), – wyjaśnia znaczenie terminu: Organizacja Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD) – zna datę rozwiązania RWGP (1991 r.) – charakteryzuje pozytywne i negatywne skutki integracji europejskiej – podaje przykłady gospodarczej zależności krajów komunistycznych – zna daty: rewolucji goździków (1974 r.), konca dyktatury F. Franco w Hiszpanii (1975 r.) – identyfikuje postacie: Antonia de Oliveiry Salazara. Juana Carlosa – wyjaśnia okoliczności obalenia ostatnich dyktatur europejskich 46 integracji europejskiej w Schengen (1985 r.), zawarcia traktatu w Maastricht (1992 r.) – identyfikuje postacie: Winstona Churchilla, Jeana Monneta, Konrada Adenauera, Alcida De Gasperiego, Roberta Schumana – wskazuje na mapie panstwa należące do UE – przedstawia etapy tworzenia Unii Europejskiej powstania Trybunału Sprawiedliwości (1952 r.), powstania Rady Europy (1949 r.), powstania EFTA (1959 r.), powołania Parlamentu Europejskiego (1979 r.) – wskazuje na mapie panstwa należące do RWPG i EFTA – omawia działalnośc instytucji gospodarczych utworzonych po wojnie w Europie Zachodniej – opisuje rozwój systemu demokratycznego w Europie Zachodniej od ZSRR, określając jej konsekwencje 47 2. Daleki Wschód po II wojnie światowej – wojna domowa w Chinach, powstanie ChRL – rozwój Japonii – wojna koreanska – konflikt wietnamski – rywalizacja radziecko-chinska po śmierci Stalina – dekolonizacja Indochin – zna daty: wojny w Korei (1950– 1953), wojny w Wietnamie (1957– 1975) – wskazuje na mapie Koreę i Wietnam – omawia przyczyny i skutki konfliktów w Azji w czasie zimnej wojny – wyjaśnia znaczenie terminów: rewolucja kulturalna, Wielki Skok, rewolucja kulturalna, „brudna wojna” – zna daty: początku realizacji Wielkiego Skoku (1958 r.), rewolucji kulturalnej (1966 r.), podziału Wietnamu (1954 r.) – identyfikuje postacie: Mao Tse-tunga, Kim Ir Sena, Ho Chi Minha – opisuje przemiany w Chinach po II wojnie światowej – podaje przykłady panstw Dalekiego Wschodu współpracujących ze Stanami – wyjaśnia znaczenie terminów: Kuomintang, azjatyckie tygrysy, Vietcong, reedukacja – zna daty: powstania Koreanskiej Republiki Ludowo-Demokratycznej (1948 r.), powstania Chinskiej Republiki Ludowej (1949 r.), proklamowania Republiki Chinskiej (1949 r.), proklamowania Wietnamskiej Republiki Ludowej (1975 r.) – identyfikuje postacie: Czang Kaj-szeka, Douglasa MacArthura, Johna F. – wyjaśnia znaczenie terminów: Czerwoni Khmerzy, Czerwona książeczka – zna daty: zajęcia Tybetu przez Chiny (1951 r.), dyktatury Czerwonych Khmerów (1975– 1979) – identyfikuje postac Pol Pota – prezentuje, z uwzględnieniem zjawisk politycznych i ekonomicznych, politykę wielkich mocarstw w czasie zimnej wojny – przedstawia przejawy rywalizacji mocarstw – wyjaśnia znaczenie terminów: Czerwona Gwardia, hunwejbini – ocenia następstwa procesu dekolonizacji, biorąc pod uwagę rolę ONZ 48 Zjednoczonymi – wymienia komunistyczne kraje Dalekiego Wschodu Kennedy’ego – opisuje komunistyczne reżimy w Chinach, Korei Północnej, Wietnamie i Kambodży, uwzględniając szczególnie stosunek władzy do jednostki – opisuje proces dekolonizacji Indochin komunistycznych 3. Rozpad systemu kolonialnego – uzyskanie niepodległości przez Indie – konflikt indyjsko-pakistanski – procesy dekolonizacyjne w Afryce (Rok Afryki) – problemy krajów Trzeciego Świata – wyjaśnia znaczenie terminów: dekolonizacja, Trzeci Świat – charakteryzuje problemy krajów Trzeciego Świata – wyjaśnia znaczenie terminów: metoda tzw. biernego oporu, Rok Afryki, apartheid – zna datę Roku Afryki (1960 r.) – identyfikuje postacie: Mahatmy Gandhiego, Nelsona Mandeli – przedstawia przyczyny – wyjaśnia znaczenie terminów: Indyjski Kongres Narodowy, Organizacja Jedności Afrykanskiej (OJA), Ruch Passtw Niezaangażowa-nych (NAM) – zna daty: powstania Indii i Pakistanu (1947 r.), konferencji w – zna daty: wojny w Algierii (1954– 1962) – identyfikuje postac Charles’a de Gaulle’a – ocenia proces dekolonizacji – wyjaśnia znaczenie terminu: wojna w Biafrze – charakteryzuje konflikty zbrojne w Afryce w dobie dekolonizacji i po 1960 r. 49 dekolonizacji – omawia etapy rozpadu systemu kolonialnego na świecie Bandungu (1955 r.), utworzenia OJA (1963 r.) – opisuje proces dekolonizacji w Indiach i Afryce – podaje przyczyny konfliktu indyjsko-pakistaoskiego 4. Konflikty na Bliskim Wschodzie – powstanie Izraela – konflikt Izraela z panstwami arabskimi – wojny sześciodniowa i Jom Kippur – konflikt palestynski pod koniec XX w. – rewolucja islamska w Iranie, wojna iracko-iranska – wojny w Zatoce Perskiej – problem kurdyjski – wyjaśnia znaczenie terminów: Bliski Wschód, konflikt żydowsko-palestynski – wskazuje na mapie rejon Bliskiego Wschodu – podaje przyczyny i charakter konfliktu bliskowschodnieg o – wyjaśnia znaczenie terminów: syjonizm, wojna sześciodniowa, wojna Jom Kippur, Pustynna burza – zna daty: powstania Izraela (1948 r.), wojny sześciodniowej (1967 r.), wojny Jom Kippur (1973 r.), porozumienia w Camp David (1978 r.) – identyfikuje postacie: Dawida Ben Guriona, Jasira – wyjaśnia znaczenie terminów: Organizacja Wyzwolenia Palestyny (OWP), intifada, muzułmanscy fundamentaliści, rewolucja islamska – zna daty: wydania deklaracji Balfoura (1917 r.), rezolucji ONZ o utworzeniu panstwa żydowskiego i palestynskiego (1947 r.), wojny – wyjaśnia znaczenie terminów: kibuc, szyici, sunnici, Kurdowie – zna daty: nacjonalizacji Kanału Sueskiego (1956 r.), zamachu w Monachium (1972 r.) – identyfikuje postacie: Gamala Abdela Nasera, Rezy Pahlawiego – przedstawia rolę ONZ w konfliktach bliskowschodnich – przedstawia rolę – wyjaśnia znaczenie terminów: Czarny Wrzesien, Mosad – ocenia rolę ONZ i mocarstw światowych w konflikcie bliskowschodnim 50 Arafata – wskazuje na mapie rejon Zatoki Perskiej – opisuje przebieg konfliktów izraelsko-arabskich izraelsko-egipskiej (X 1956 r.), powstania OWP (1964 r.), rewolucji islamskiej w Iranie (1979 r.), wybuchu intifady (1987 r.), wojny o Kuwejt (1990 r.), operacji „pustynna burza” (1991 r.) – identyfikuje postacie: Ruhollaha Chomeiniego, Saddama Husajna – przedstawia przyczyny i skutki rewolucji islamskiej w Iranie – omawia konflikt w rejonie Zatoki Perskiej światowych mocarstw w konflikcie na Bliskim Wschodzie – charakteryzuje i ocenia zjawisko terroryzmu palestynskiego – przedstawia problem kurdyjski 5. Blok wschodni w latach 60. i 70. – rządy Chruszczowa – podbój kosmosu – kryzys kubanski – ZSRR pod rządami Breżniewa – wyjaśnia znaczenie terminów: praska wiosna, wyścig zbrojen – zna datę praskiej – wyjaśnia znaczenie terminów: kryzys kubanski, doktryna Breżniewa – zna daty: kryzysu – wyjaśnia znaczenie terminów: dysydenci, nomenklatura partyjna, SALT I, – wyjaśnia znaczenie terminów: lądowanie w Zatoce Świn, „gorąca linia” – wyjaśnia znaczenie terminu: contras – zna daty: wprowadzenia dyktatury A. 51 – wpływy ZSRR na świecie – interwencja w Czechosłowacji – wyścig zbrojen wiosny (1968 r.) – omawia przyczyny i skutki praskiej wiosny – wyjaśnia, na czym polegała rywalizacja militarna między USA i ZSRR kubanskiego (1961 r.), interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji (20/21 VIII 1968 r.) – identyfikuje postacie: Nikity Chruszczowa, Johna F. Kennedy’ego, Fidela Castro, Leonida Breżniewa, Aleksandra Dubczeka, Gustáva Husáka, Ronalda Reagana – przedstawia przyczyny i skutki konfliktu kubanskiego – wymienia założenia doktryny Breżniewa – wyjaśnia okoliczności i omawia przebieg interwencji sił Układu SALT II, program gwiezdnych wojen – zna daty: porozumienia o nierozprzestrzenia niu broni atomowej (1970 r.), programu gwiezdnych wojen (1983 r.) - charakteryzuje rządy N. Chruszczowa – omawia główne założenia polityki zagranicznej ZSRR i USA – charakteryzuje rozbieżności między siłą militarną i polityczną ZSRR a potencjałem ekonomicznym między Moskwą i Waszyngtonem, – zna daty: wysłania pierwszego człowieka w Kosmos (1961 r.), lądowania na Księżycu (1969 r.) – identyfikuje postan Jurija Gagarina – analizuje różne płaszczyzny konfliktów i zbliżen między ZSRR i USA – omawia rywalizację między USA i ZSRR w dziedzinie podboju Kosmosu Pinocheta w Chile (1973 r.), przejęcia władzy przez D. Ortegę w Nikaragui (1979 r.) – wyjaśnia znaczenie terminu: operacja „Dunaj” – identyfikuje postacie: Fulgencia Batisty, Ernesta Che Guevary, Salvadora Allende, Augusta Pinocheta, Daniela Ortegi, Ryszarda Siwca, Jana Palacha – omawia wpływy ZSRR na świecie i ocenia ich polityczne konsekwencje – omawia i ocenia protesty przeciwko interwencji wojsk Układu Warszawskiego w Czechosłowacji 52 Warszawskiego w Czechosłowacji 6. Przemiany społeczne i kulturowe lat 60. – zmiany obyczajowe, nowe tendencje w kulturze i modzie – ruchy kontestatorskie – bunty studenckie – lewacki terroryzm – ruchy feministyczne – walka z segregacją rasową w USA – laicyzacja społeczenstw zachodnich – Sobór Watykanski II – wyjaśnia znaczenie terminu: rewolucja obyczajowa – omawia cechy charakterystyczne rewolucji obyczajowej i jej skutki – wyjaśnia znaczenie terminów: ruch kontestatorski, hipisi, pacyfizm, feminizm, nauka społeczna Kościoła katolickiego – zna daty: obrad Soboru Watykanskiego II (1962–1965), zniesienia segregacji rasowej w USA (1964 r.) – identyfikuje postacie: Martina Luthera Kinga, Jana XXIII, Pawła VI – prezentuje poglądy ruchów feministycznych w XX w. – opisuje walkę o równouprawnienie w USA – podaje główne – wyjaśnia znaczenie terminów: ruch ekumeniczny, Woodstock – zna daty: buntów studenckich we Francji (1968 r.), festiwalu w Woodstock (1969 r.) – podaje przykłady kultury młodzieżowej lat 60. i 70.: The Beatles, The Rolling Stones – przedstawia główne przyczyny pojawienia się nowych tendencji w kulturze w latach 60. i 70. XX w. – omawia przyczyny, – wyjaśnia znaczenie terminu: terroryzm lewacki – podaje przykłady kultury młodzieżowej lat 60. i 70.: Janis Joplin, Jimi Hendrix – wyjaśnia, na czym polega legenda festiwalu w Woodstocku – omawia genezę, przejawy i skutki terroryzmu lewackiego – ocenia znaczenie reform Soboru Watykanskiego II – identyfikuje postacie: Betty Friedan, Marcela Lefebvre’a – podaje przykłady dotyczące kultury młodzieżowej lat 60. i 70.: Led Zeppelin, Black Sabbath, Deep Purple, Sex Pistols – ocenia skutki społeczne i polityczne przemian obyczajowych lat 60. XX wieku 53 założenia przyjęte na Soborze Watykanskim II przejawy i skutki buntów studenckich – omawia zjawisko ruchu ekumenicznego 7. Mała stabilizacja – polityka wewnętrzna i zagraniczna Władysława Gomułki – konflikt władz z Kościołem katolickim – tworzenie się opozycji – Marzec ’68 – wydarzenia na Wybrzeżu (Grudzien ’70) – odsunięcie od władzy Władysława Gomułki – wyjaśnia znaczenie terminów: obchody Milenium Chrztu Polski, Grudzien ’70 – zna daty: obchodów Milenium Chrztu Polski (1966 r.), Grudnia '70 (15– 17 XII 1970 r.) – identyfikuje postac Władysława Gomułki – wyjaśnia genezę Grudnia ’70 oraz opisuje przebieg i skutki wydarzen na Wybrzeżu – wyjaśnia znaczenie terminów: mała stabilizacja, opozycja wewnątrzpartyjna, antysemityzm, – zna daty: wydarzen marcowych (III 1968 r.), układu PRL-RFN (7 XII 1970 r.) – identyfikuje postacie: Willy’ego Brandta, Edwarda Gierka – charakteryzuje okres rządów W. Gomułki, w tym politykę zagraniczną PRL – omawia – wyjaśnia znaczenie terminów: rewizjoniści, dogmatycy, List 34, Marzec ’68 – zna daty: listu episkopatu polskiego do episkopatu niemieckiego (XI 1965 r.), opublikowania Listu 34 (1964 r.), zdjęcia „Dziadów” z afisza w teatrze Narodowym (I 1961 r.) – identyfikuje postacie: Jacka Kuronia, Adama Michnika, Piotra Jaroszewicza – wyjaśnia znaczenie terminów: polska szkoła filmowa, „Znak”, „Kultura”, „komandosi”, – identyfikuje postacie: Adama Rapackiego, Antoniego Słonimskiego, Jana Józefa Lipskiego, Jerzego Giedroycia, Zbigniewa Cybulskiego, Andrzeja Wajdy, Kazimierza Dejmka – ocenia zachowanie władz PRL i ZSRR w obliczu wydarzeo – ocenia rolę Kościoła katolickiego i środowisk studenckich w kształtowaniu opozycji wobec władz PRL 54 stosunek władz PRL do inteligencji – przedstawia przyczyny i przebieg wydarzen marcowych 1968 r. – charakteryzuje przyczyny i narastanie konfliktu władz z Kościołem Katolickim – przedstawia przebieg obchodów milenijnych – wyjaśnia przyczyny i skutki kampanii antysemickiej w Polsce w 1968 r. – opisuje narodziny i działalnośn opozycji na Wybrzeżu w 1970 r. 8. Rządy Edwarda Gierka – polityka wewnętrzna i zagraniczna Edwarda Gierka – reforma administracyjna – inwestycje gospodarcze w latach 70. XX w. – ożywienie ruchów – zna daty: wyboru Karola Wojtyły na papieża (16 X 1978 r.) – identyfikuje postacie: Edwarda Gierka, Jana Pawła II – wymienia cechy charakterystyczne – wyjaśnia znaczenie terminów: nomenklatura, Komitet Obrony Robotników (KOR) Czerwiec ’76 – zna daty: wydarzen czerwcowych (VI – wyjaśnia znaczenie terminu: propaganda sukcesu” – zna daty: reformy administracyjnej (1972–1975) – identyfikuje postacie: Jacka – wyjaśnia znaczenie terminów: Ruchu Obrony Praw Człowieka i Obywatela (ROPCiO), KPN, Wolne Związki Zawodowe (WZZ) – zna daty: – ocenia okres rządów Edwarda Gierka na tle sytuacji międzynarodowej i wewnętrznej zarówno politycznej, jak i ekonomicznej 55 opozycyjnych – początki kryzysu gospodarczego – Czerwiec ’76 (wystąpienia robotników) – wybór kardynała Karola Wojtyły na papieża i jego pierwsza pielgrzymka do Polski rządów E. Gierka 1976 r.), powstania KOR (IX 1976 r.) – prezentuje okoliczności umocnienia władzy Edwarda Gierka – omawia okoliczności, zasięg i skutki przemian gospodarczych w czasach rządów E. Gierka – opisuje genezę, przebieg i skutki wydarzen czerwcowych w 1976 r. Kuronia, Adama Michnika – omawia okoliczności narodzin opozycji antykomunistyczn ej w latach 70. XX w. – przytacza przykłady działan opozycyjnych w latach 70. XX w. – przedstawia relacji panstwo-Kościół w okresie rządów E. Gierka powstania ROPCiO (1977 r.), założenia WZZ (1978 r.), utworzenia KPN (1979 r.) – identyfikuje postacie: Leszka Moczulskiego, Stanisława Pyjasa – charakteryzuje rozwój organizacji opozycyjnych w latach w. – porównuje podobienstwa i różnice polityki władz PRL w stosunku do Kościoła za rządów Gomułki i Gierka ROZDZIAŁ VI: EUROPA I ŚWIAT NA PRZEŁOMIE XX I XXI WIEKU

Pytanie Odpowiedź Organizacja powołana w celu kontrolowania współpracy gospodarczej między państwami bloku wschodniego to rozpocznij naukę Rada Wzajemnej Pomocy Gospodarczej. Rozejm kończący walki w Korei został zawarty w rozpocznij naukę Panmundżonie. Twórcą terminu „mała stabilizacja” był rozpocznij naukę Tadeusz Różewicz. Po wycofaniu się Brytyjczyków z Półwyspu Indyjskiego zostały tam utworzone dwa niepodległe państwa: rozpocznij naukę Indie i Pakistan. Założenie „gorącej” linii telefonicznej między Moskwą i Waszyngtonem było jednym ze skutków rozpocznij naukę kryzysu kubańskiego. protesty przeciw segregacji rasowej w USA rozpocznij naukę Martin Luther King społeczny opór wobec rządów kolonialnych rozpocznij naukę Mahatma Gandhi działalność Organizacji Wyzwolenia Palestyny rozpocznij naukę Jasir Arafat miejsce podpisania porozumienia znoszącego kontrolę graniczną między państwami wchodzącymi w skład EWG. rozpocznij naukę schengen amerykański program strategiczny, którego celem była budowa systemu przechwytującego i niszczącego rakiety wystrzelone w państwach Układu Warszawskiego. rozpocznij naukę gwiezdne wojny kryptonim, jaki nadano inwazji wojsk Układu Warszawskiego na Czechosłowację w 1968 r. rozpocznij naukę operacja "Dunaj" doktryna polityczna realizowana w Republice Południowej Afryki, która zapewniała przywileje białej mniejszości oraz dążyła do kulturowego i ustawowego odseparowania ludności różnych ras. rozpocznij naukę apertheid Organizacja powołana z inicjatywy polityków chadeckich, której założeniem była odbudowa dobrosąsiedzkich stosunków między państwami europejskimi. rozpocznij naukę Rada Europy 1949 r. Wspólnota gospodarcza powstała w wyniku polityki pojednania francusko-niemieckiego i realizacji planu Schumana. rozpocznij naukę Europejska Wspólnota Węgla i Stali 1952 r. Międzynarodowa organizacja zrzeszająca kraje sceptycznie nastawione do integracji europejskiej w kształcie przewidzianym przez traktaty rzymskie. rozpocznij naukę Europejskie Stowarzyszenie Wolnego Handlu (EFTA) 1959 r. Organizacja wspólnotowa utworzona na skutek podpisania traktatów rzymskich. Od 1958 r. jej pracami kierowała Komisja z siedzibą w Brukseli. rozpocznij naukę Europejska Wspólnota Gospodarcza 1957 r. Wymień trzy postanowienia Soboru Watykańskiego II. rozpocznij naukę -zniesienie indeksu ksiąg zakazanych -wprowadzenie języka narodowego do nabożeństw -konieczność czytania pisma świętego przez wiernych wojna sześciodniowa rozpocznij naukę 1967r podpisanie układu między PRL i RFN o normalizacji wzajemnych stosunków rozpocznij naukę 1970r. lądowanie załogi statku Apollo 11 na Księżycu rozpocznij naukę 1969r. W latach 70. XX w. nastąpił rozkwit budownictwa mieszkaniowego w Polsce. rozpocznij naukę Prawda Komitet Obrony Robotników był organizacją tajną. rozpocznij naukę Fałsz „Komandosi” nie uczestniczyli w posiedzeniach ZMS i PZPR. rozpocznij naukę Fałsz W czasie rządów Edwarda Gierka Watykan cofnął uznanie polskim władzom emigracyjnym. rozpocznij naukę Prawda List 34 wyrażał protest przeciw ograniczaniu praw Kościoła katolickiego. rozpocznij naukę Fałsz Polska i świat w 2 połowie 20 wieku Chcesz wiedzieć jaka była Polska i świat w 2 połowie 20 wieku? Fiszki nauczą Cię historii XX wieku bez żadnego problemu! Z nami dowiesz się jak nazywała się organizacja powołana w celu kontrolowania współpracy gospodarnej, kiedy odbył się drugi Sobór Watykański, a także kim był Martin Luther King. Bez kłopotu nauczysz się na „Polska i świat w 2 połowie 20 wieku” sprawdzian i uporządkujesz wiedzę o tym okresie w historii świata. Zrozumiesz czym była droga ku wspólnej Europie. Polska i świat w 2 połowie 20 wieku nie będę już zagadką. Ciekawy temat do nauki Lekcje, egzaminy i testy historyczne z zakresu materiału historii Polski i świata w drugiej połowie XX. wieku to zmora uczniów i studentów. To naprawdę trudny materiał, pełen zawiłości, szczegółów i kontrowersji ocen osób i zdarzeń. Tak to bowiem już jest, że historia współczesna, dzięki swojej dostępności w doświadczeniach różnych, ciągle żyjących i - zdarza się, że aktywnych - świadków historii jest zagadnieniem przerażającym niejednoznacznością interpretacji. Fiszki powstały by pomóc w tym wyzwaniu edukacyjnym, uporządkować faktografie, nazwiska i podstawowe twierdzenia. Dzięki temu test i egzamin o tematyce „Polska i świat w 2 połowie 20 wieku” stanie się mniej przerażający, a zrozumienie tych skomplikowanych procesów społecznych i politycznych rozjaśni wiele wątpliwości i uporządkuje - tę ogromnie złożoną - wiedzę o świecie współczesnym. Fiszki o tematyce historycznej Zestaw fiszek historycznych do nauki tematu „Polska i świat w 2 połowie 20 wieku” został przygotowany tak, by wiedza tworzona była z przeznaczeniem uzyskania sukcesu egzaminacyjnego, niezależnie od tego, czy będzie to szkolna klasówka, czy też studencki egzamin. Lewa i prawa kolumna fiszek to zatem zamiennie stosowane frazy egzaminacyjnych pytań i odpowiedzi. Skoro już wiesz, w jaki sposób funkcjonują fiszki, poszukaj innych naszych zestawów o tematyce historycznej, które z pewnością Ci się przydadzą! Możesz wybierać z: Daty dwudziestolecia międzywojennego, które pogłębią Twoją wiedzę o wcześniejszych latach, tak jak i II Rzeczpospolita. Możesz również skorzystać z lekcji wojennych, takich jak: Polacy podczas II wojny światowej. Nie zwlekaj! Wiedza czeka!

Ameryki Polnocnej w XIX w.Sprawdzian 3 klasa gimnazjum Historia Operon "Swiat i Polacy w drugiej polowie XIX wieku" Waga sprawdzianu:1.48MB Format:PDF ID:87 Autor: Admin o 05:53. Wladze carskie dazyly do rusyfikacji spoleczenstwa polskiego, w glownej mierze poprzez szkolnictwo.

W 1995 roku oceniono ją na 5716 mln, przy czym corocznie zwiększała się o około 70 mln. W roku 1999 liczba ludności świata przekroczyła 6 miliardów. Obecnie wynosi ona 6 mld 450 mln. Od początków XX wieku najszybszy wzrost dokonywał się poza Europą, sprzyjało temu upowszechnienie europejskich Standarów życia w Ameryce Alles Klar 2 === Cała Książka Nauczyciela. 3. Biologia – Ciekawi Świata === Testy + Klucz. 4. Biologia na Czasie Zakres Podstawowy === Testy i kartkówki z kluczem ,klucz do kart pracy ucznia ,karty pracy nauczyciela. 5. Biologia na Czasie Zakres Rozszerzony ===Testy + Klucz , Odpowiedzi do maturalnych Kart Pracy. 6. 3. zna konteksty kulturowe i naukowe powstawania muzyki; 4. dokonuje analizy percepcyjnej, uwzględniając: a) elementy muzyki, b) podstawowe techniki kompozytorskie, c) cechy stylów muzycznych, d) strukturę gatunków i form muzycznych, ich zmiany i rozwój, e) funkcje: np. religijna, społeczna, użytkowa, artystyczna i in..

1 sierpnia – 2 października 1944 r. – powstanie warszawskie. Czerwiec 1956 r. – strajk robotników w Poznaniu, starcia z milicją. Marzec 1968 r. – zamieszki (robotnicy + studenci), antysemicka kampania władz państwa, masowa emigracja inteligencji. 1970 r. – protesty robotników na Wybrzeżu.

Pochowano ją na cmentarzu w Sceaux obok Pierre’a, który 19 kwietnia 1906 r. w wieku zaledwie 47 lat zginął potrącony przez konny wóz ciężarowy, gdy wracał z zebrania Stowarzyszenia Profesorów Wydziałów Nauk Ścisłych. 20 kwietnia 1995 r. szczątki Marii i Pierre’a Curie przeniesiono do Panteonu w Paryżu.

XJIbt.

uuef6z5jap.pages.dev/59

uuef6z5jap.pages.dev/59

uuef6z5jap.pages.dev/3

uuef6z5jap.pages.dev/97

uuef6z5jap.pages.dev/88

uuef6z5jap.pages.dev/6

uuef6z5jap.pages.dev/69

uuef6z5jap.pages.dev/13

polska i świat w 2 połowie 20 wieku